Samenwerken in de energietransitie

Op 20 juni 2024 vond de jaarlijkse NGB-zomerbijeenkomst plaats. Dit jaar was het NGB te gast bij Shell in de Energy Transition Campus (ETCA) in Amsterdam Noord. In de ETCA wil Shell energie-uitdagingen oplossen door samenwerking, technologie en innovatie in één campus. Hier werken 28 organisaties samen. Tussen de presentaties door kregen de NGB-leden in kleine groepen een rondleiding door de campus, waarbij zij onder meer een katalyse-laboratorium en 3D-printers bekeken. De middag werd afgesloten met een gezellige netwerkborrel.

Ferry Winter, Director Energy Transition Campus, ETCA, laat zien waar ETCA voor staat en wat hier gebeurt. Binnen deze campus werkt Shell samen met 28 organisaties, nationaal en internationaal, van multinational tot start-up. Ook kennisinstituten zoals TNO en de Universiteit Utrecht zijn aangesloten. Hier worden oplossingen ontwikkeld, onder meer duurzame synthetische kerosine, groene waterstof, circulair plastic en 3D-prints. Aan research en development besteedt Shell wereldwijd zo’n miljard euro per jaar, waarvan circa een miljoen euro per dag via het ETCA. ETCA’s missie: energie-uitdagingen oplossen door samenwerking, technologie en innovatie in één campus. Want er zijn veelbelovende innovaties die het niet zelf redden naar de markt. Alleen door samenwerking kan de energietransitie slagen, aldus Winter. Samenwerking zorgt voor snellere technologische ontwikkelingen en een kortere weg naar de markt.

Arnold Mulder, Corporate Relations Manager Energy Transition Projects, geeft een presentatie over de rol van Shell in de energietransitie. Zijn team bevindt zich tussen de business die projecten ontwikkelt en de buitenwereld. Die bestaat uit externe stakeholders zoals de politiek en beleidsmedewerkers, maar ook

omwonenden van fabrieken. Waar overheid en bedrijfsleven elkaar ontmoeten, vindt verandering plaats, ziet Mulder. Shell bouwt momenteel aan een electrolyzer, een waterstoffabriek, op de Maasvlakte. Het totaal aan investeringen van Shell in de Nederlandse energietransitie komt daarmee de afgelopen jaren

op zo’n 6,5 miljard euro. Dat is nog niet genoeg, want de EU heeft erg ambitieuze doelstellingen. De energietransitie moet dus nog drastisch versnellen. Versnelling kan gerealiseerd worden als er meer aandacht komt voor vraagcreatie, in plaats van aanbodsturing. De industrie kan bijna elk duurzaam product maken, maar het ontbreekt vaak nog aan een klant die bereid is ervoor te betalen. Is die klant er eenmaal, dan zullen er in de hele waardeketen investeringen loskomen. Om zover te komen is overheidsbeleid essentieel.

Katharina Gruenberg, Commercial Manager Integrated Hydrogen Projects, vertelt over de eerste grootschalige electrolyzer in Nederland die momenteel op de Maasvlakte verrijst: de Holland Hydrogen1. In de electrolyzer wordt waterstof gewonnen. Bij het productieproces komt geen CO2 vrij. Waterstof als

energiedrager is nodig omdat met name industrie en zwaar transport simpelweg niet op stroom kunnen draaien. Waterstof draagt bij aan een lagere CO2-uitstoot voor het hele energiesysteem, van industrie en bouw tot en met transport. Stroom van offshore-windparken wordt in de Holland Hydrogen I fabriek

omgezet in waterstof, die vervolgens naar de raffinaderij in Pernis gaat. Shell is op dit moment de enige die investeert in grootschalige productie van groene waterstof. Er is in Europa nog geen vergelijkbaar project. Nederland loopt voorop in infrastructuur en ligt aan zee, dat zijn gunstige omstandigheden. Maar omdat groene waterstof vier à vijf keer zoveel kost als grijze waterstof, is er nog niet echt een businesscase. Daarvoor zijn maatregelen nodig, zoals Europese subsidies.

Aan het eind van de middag vindt een paneldiscussieplaats met de aanwezigen, onder leiding van Katharina Gruenberg, Bastiaan Pries, Head of Legal Nederland bij Shell, en Ramon van den Dungen, Managing Director ING - Utilities, Hydrogen & CCS. Van den Dungen werkt binnen de energiesector en houdt zich bezig met alles wat met waterstof en CO2 te maken heeft. Waterstof is nodig als alternatieve manier om energie te transporteren, onder meer omdat het elektriciteitsnet vol zit. De intentie is om ook offshore een waterstofnetwerk te gaan beheren. Nederland levert niet alleen binnenslands energie, maar ook naar het buitenland, bijvoorbeeld naar de industrie in het Ruhrgebied. Bottlenecks bij grootschalige waterstofproductie zijn op dit moment financiering en regulations.
Vragen uit de zaal gaan onder meer over: waar loop je tegenaan als je wilt opschalen van het laboratorium naar de markt, naar industriële schaal? Hoe gaan Nederland en andere EU-landen de klimaatdoelstellingen halen? Er zijn internationale afspraken waar landen aan gehouden zijn. In het hoofdlijnenakkoord dat onlangs is gesloten staat dat Nederland zich aan die afspraken zal houden.

De energietransitie is van groot belang en moet zo snel mogelijk doorgaan, daar zijn de aanwezigen het over eens. En daarvoor is samenwerking nodig met verschillende partijen: bedrijfsleven, overheid en kennisinstituten. Zoals dat ook gebeurt binnen de ETCA.
Na de paneldiscussie wordt de bijeenkomst afgesloten met een netwerkborrel in de lounge van de ETCA. De middag leverde meer dan genoeg gespreksstof op.