‘De rechtspraak is nog veel leuker dan ik dacht’

Voordat Patricia Arnoldus-Smit raadsheer werd, werkte zij jarenlang als bedrijfsjurist bij verschillende banken. ‘Ik heb er veel profijt van gehad dat ik weet hoe het werkt in een onderneming en in de boardroom.’

‘Ik heb met veel plezier als bedrijfsjurist gewerkt’, zegt Patricia Arnoldus-Smit. Zij is senior raadsheer bij het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch, waar zij in 2011 begon. Sinds 2007 was zij rechter in Dordrecht, en daarvoor bedrijfsjurist en later mediator.

‘Na mijn afstuderen had ik echt zin om de praktijk in te gaan. Het bedrijfsleven trok mij, ik had er al rondgekeken tijdens mijn afstudeeronderzoek naar factoring, toen een nieuw onderwerp. De advocatuur sprak mij minder aan. Het leek mij interessant om deel van een onderneming uit te maken, om van binnenuit mee te denken. Ik werd bedrijfsjurist bij – toen nog- de Amrobank, later bij ABN en de Rabobank. Tussendoor heb ik anderhalf jaar als secretaris van de Geschillencommissie Bankzaken gewerkt. Leuk werk. Later werd ik zelf lid van die geschillencommissie en van de Geschillencommissie Advocatuur. Inmiddels was ik na mijn werk bij de Rabobank een eigen mediationpraktijk begonnen. Daarnaast deed ik veel zittingen voor de geschillencommissies. Dat vond ik zó leuk om te doen, zoiets wilde ik elke dag wel. Ik had in vijf jaar mediation veel mooie zaken gedaan, en het was tijd voor iets nieuws. Ik wilde ook wel weer in een grotere organisatie werken. Zo ben ik rechter geworden in Dordrecht. Achteraf zie ik dat geschillenbeslechting als een rode draad door mijn loopbaan liep.’

‘Ik doe handelszaken en kom zo met allerlei bedrijven in aanraking. Als rechter zie je een brede range aan ondernemingen. Je leert over onderwerpen waar je nog nooit aan gedacht had. Ik weet nu iets over de aspergeteelt, tassen maken, de projectontwikkeling van een winkelcentrum, de paardenfokkerij, de ontwikkeling van een uitgebreid softwaresysteem voor een bedrijf, om maar wat onderwerpen te noemen waar ik onlangs mee te maken kreeg. Het is boeiend om je telkens weer in een nieuw onderwerp te verdiepen. Op een gegeven moment wist ik bijvoorbeeld precies hoeveel kroketten de Nederlander gemiddeld per jaar eet. Je wordt elke dag verrast.’

‘Mooi aan het vak vind ik dat je een geschil oplost, en dat op een goede en rechtvaardige manier probeert te doen. Partijen zijn blij dat er een oplossing komt. Vaak is dat niet via een uitspraak, maar via een schikking. Bij het hof selecteren wij veel zaken voor een comparitie direct na het aanbrengen van de zaak, dus nog voordat er in de procedure stukken zijn gewisseld. Op die zitting schikken partijen ongeveer de helft van de zaken. Ook bij de rechtbanken wordt veel geschikt. Het is heel bevredigend er aan bij te dragen dat partijen tot een oplossing komen. Ook is het mooi om beide kanten van een zaak te horen, een onafhankelijke afweging te maken en de knoop door te hakken. Of er nu een schikking komt of een uitspraak: je bent maatschappelijk relevant bezig. Ik dacht al dat dat leuk was, maar het is nog veel leuker dan ik dacht. En je werkt in een prettige werkomgeving met fijne collega’s.’

‘Het gebeurt niet zo vaak dat bedrijfsjuristen rechter worden. Advocaten maken die stap vaker. Ik vind het jammer dat we niet meer bedrijfsjuristen naar het rechter- of raadsheerschap zien overstappen. Bedrijfsjuristen kennen het reilen en zeilen van ondernemingen van binnenuit, ze weten wat er in de boardroom gebeurt. We hebben veel zaken over bestuurdersaansprakelijkheid. Om zo’n zaak goed te kunnen beoordelen is het fijn als je snapt waar een directeur mee kan worstelen, welke dilemma’s er zijn. Ook bij het beoordelen van een contract is het prettig als je ervaring hebt met het opstellen van contracten. Want als rechter kijk je wat partijen hebben bedoeld toen ze het contract sloten. We leggen contracten uit met het Haviltex-criterium, bedrijfsjuristen welbekend. Zelf heb ik als rechter en raadsheer enorm veel profijt van mijn ervaring als bedrijfsjurist.’

‘Dat is wat het rechterschap zo interessant maakt: steeds nieuwe, verrassende onderwerpen, juridisch puzzelen, maatschappelijk relevant werk waarbij je vanuit een onafhankelijke positie bijdraagt aan een rechtvaardige uitkomst. En een fijne werkomgeving met leuke collega’s.’

‘Dat klopt, maar ik denk niet dat je je daardoor moet laten weerhouden. Na het succesvol doorlopen van de selectieprocedure krijg je een aanstelling voor de duur van je opleiding, tussen de een en vier jaar. Rond je de opleiding succesvol af, dan krijg je een aanstelling voor het leven. Het overgrote deel van de mensen die door de selectie komt, rondt ook de opleiding goed af. Wil je je oriënteren, dan kun je eens vrijblijvend met een rechter of raadsheer gaan praten. Over de opleiding, over het vak, over zijn of haar ervaringen. Je kunt ook rechter-plaatsvervanger worden, daar zijn allerlei varianten in mogelijk. Je krijgt een mooi kijkje in de keuken en je kunt voelen of het iets voor je is. Veel mensen vinden het een leuke route. Dus ik zou zeggen: bedrijfsjuristen, denk er eens over na om rechter te worden!’